با طرز کار دستگاه هواساز و انواع آن آشنا شوید

اگر بخواهیم تعریفی ساده از دستگاه‌های هواساز ارائه دهیم، می‌توان گفت این دستگاه‌ها در واقع نوعی تهویه مطبوع یا ایرکاندیشنر (Air Conditioner) محسوب می‌شوند که در کنار سیستم‌های گرمایش یا سرمایش مرکزی وظیفه به جریان انداختن هر چه بهتر هوای گرم یا سرد در محیط یک ساختمان اداری یا تجاری را برعهده دارند. در این مطلب قصد داریم شما را با طرز کار دستگاه هواساز و انواع آن آشنا کنیم.

دستگاه‌های هواساز برای کنترل جریان هوا، تنظیم دمای محیط، سرعت هوای ورودی، میزان رطوبت و پالایش هوا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر در محیط‌های صنعتی و ساختمان به حساب می‌آیند.

نکته مهم این است که این دستگاه‌ها قابلیت گرمایش یا سرمایش ندارند و به همین دلیل حتما باید در کنار چیلر مرکزی، مینی چیلر و یا بویلر به‌کار گرفته شود.

انواع دستگاه هواساز

دستگاه‌های هواساز عموما بر اساس نوع کاربرد و محل نصب به دو دسته ساختمانی و صنعتی تقسیم می‌شوند. برای خرید یک هواساز مناسب باید به میزان مصرف انرژی، ظرفیت حرارتی کویل‌ها، سیستم فیلتراسیون برای پالایش هوا و ظرفیت افت فشار هوا توجه کنید.

دستگاه هواساز ساختمانی

این نوع از دستگاه‌ها ابعاد کوچک‌تری نسبت به انواع صنعتی دارند و با توجه به نوع سیستم فیلتراسیون و فیلترهای مورد استفاده، برای محیط‌های مسکونی، اداری یا تجاری ایده‌آل هستند. با توجه به شرایط اقلیمی می‌توان از دستگاه‌هایی با قابلیت رطوبت‌ساز یا رطوبت‌زدا بهره برد.

برای مثال در مناطقی که آب و هوای شرجی حاکم است، استفاده از دستگاه‌های هواساز مجهز به واحد رطوبت‌زدا می‌تواند تاثیر مناسبی در کاهش رطوبت نسبی محیط داشته باشد. علاوه بر این، نوعی دیگر از هواسازهای ساختمانی وجود دارد که ابعادی کوچک‌تر دارند و از سیستم‌ تهویه هوا یا کنترل رطوبت بهره نمی‌برند.

این نوع از هواسازها به عنوان هواساز خانگی شناخته می‌شوند و برای تامین آب گرم ورودی در آنها از موتورخانه مرکزی یا پکیج استفاده می‌شود. همچنین برای سرمایش و تهویه هوا در ماه‌های گرم سال، می‌توان از یک مینی چیلر برای تامین آب سرد استفاده کرد.

دستگاه هواساز صنعتی

با توجه به نوع کاربردی که این دستگاه‌ها دارند، معمولا در ابعاد بزرگ‌تری طراحی می‌شوند. محیط‌های صنعتی، کارخانجات کوچک، سوله‌ها، سالن‌های ورزشی با ابعاد بزرگ و سالن‌های تولیدی می‌توانند از این دستگاه‌های هواساز برای گرمایش یا سرمایش هوای محیط داخلی و همچنین کاهش یا افزایش رطوبت نسبی بهره ببرند.

در این محیط‌ها میزان هوای در گردش زیاد است و هواسازی که انتخاب می‌شود باید ظرفیت بالایی از نظر تهویه هوا داشته باشند.

علاوه بر این، از آنجایی که محیط‌های صنعتی اغلب دارای آلودگی‌های فیزیکی و شیمیایی مختلفی هستند، وجود سیستم فیلتراسیون قوی با فیلترهای مخصوص جذب آلاینده‌های صنعتی و ذرات مضر در این هواسازها از اهمیت بالایی برخوردار است.

برخلاف هواسازهای خانگی، انواع صنعتی قابلیت نصب فیلترهای صنعتی و قوی را در دسترس قرار می‌دهند.

اجزای اصلی یک دستگاه هواساز

هر دستگاه هواساز اعم از ساختمانی یا صنعتی از اجزای مختلفی تشکیل شده است که با توجه به محل و نوع کاربرد این اجزا می‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند.

کویل سرمایش و گرمایش

کویل‌ها در واقع مانند لوله‌هایی هستند که وظیفه هدایت آب گرم یا آب سرد تامین شده توسط چیلر یا پکیج را برعهده دارند.

سیستم فیلتراسیون

برای اینکه هوایی که در محیط به جریان درمی‌آید خالص و بدون مواد مضر باشد، وجود سیستم فیلتراسیون در هواساز ضروری است. فیلترها در قسمت ابتدایی خروجی هوای دستگاه نصب شده و هر گونه گرد و غبار و ذرات ریز و درشت آلاینده دیگر را از هوای دمیده شده به سمت خارج، حذف می‌کنند. سیستم فیلتراسیون معمولا شامل چند فیلتر نصب شده در امتداد هم است تا دقت پالایش هوا بالا رود.

فن و لرزشگیر

زمانی که فن‌ها با سرعت بالا شروع به چرخش می‌کنند مقداری لرزش ایجاد می‌شود که بسته به نوع دستگاه هواساز، این لرزش می‌تواند شدید و پر سروصدا باشد. برای رفع این مشکل، با نصب لرزش‌گیرهای مخصوص در محل قرارگیری فن‌ها، لرزش تولید شده را کاهش داده و مانع از انتقال سروصدا به درون کانال‌های تهویه هوا در محیط ساختمان می‌شوند.

تجهیزات کنترل

یک دستگاه هواساز اغلب از تجهیزات کنترل مختلفی شامل حسگرهای دمایی (گرما و سرما)، کنترل کننده میزان دور موتور، روشن/خاموش کننده موتور، کنترل میزان رطوبت و کنترل سرعت جریان هوا بهره می‌برند که هدف آنها بهبود عملکرد هواساز است. این تجهیزات به خصوص در محیط‌های صنعتی که محیط حساسی دارند، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

محفظه مخلوط کننده

در این محفظه دمپرهای مخصوص هوای تازه، هوای برگشتی و فیلترها وجود دارد و هدف آن تعدیل کردن هوای خروجی است. این محفظه باعث می‌شود هوای محیط بیرونی هواساز بیش از اندازه به درون دستگاه وارد نشود و همچنین حجم هوای برگشتی و فیلتر شده نیز کنترل شود.

طرز کار دستگاه هواساز

به‌طور کلی، آب سرد تولید شده در چیلر یا مینی چیلر و همین‌طور آب گرمی که توسط بویلر و پکیج تولید می‌شود با استفاده از لوله‌های مخصوص به سمت دستگاه هواساز هدایت می‌شوند. در هواساز، یک فن بزرگ یا چند فن کوچک وجود دارد که با شروع چرخش آنها، هوا از روی کویل‌های داخلی هواساز دمیده شده و به هوای گرم یا سرد تبدیل می‌شود.

هوای تولید شده براساس نوع کاربرد و محل استفاده از دستگاه هواساز ممکن است دو مرحله فیلتراسیون و رطوبت‌سازی یا رطوبت‌زدایی را طی کند.
در صورتی که هواساز در یک محیط صنعتی یا آلوده استقرار یافته باشد، هوای تولید شده توسط فن‌ها، پس از عبور از سیستم فیلتراسیون که عموما از چند فیلتر مختلف تشکیل شده است، پالایش می‌شود.

این فیلترها قابل شستشو هستند و معمولا با توجه به میزان آلودگی محیط انتخاب می‌شوند.

اگر دستگاه در منطقه‌ای نصب شود که نیاز به افزایش یا کاهش رطوبت هوا وجود داشته باشد، بخار آبی که در هوای مرطوب وجود دارد با برخورد با سطح فلزی کویل‌های هواساز، به حالت مایع تبدیل شده و در یک محفظه زیر کویل‌ها جمع‌آوری و سپس از دستگاه خارج می‌شود. بدین ترتیب رطوبت هوا کاهش می‌یابد.

اگر نیاز به افزایش رطوبت هوا وجود داشته باشد، در مسیر خروجی هوا، افشانک‌های مخصوص تزریق آب وجود دارد که با اضافه کردن قطرات بسیار ریز آب به هوا، فرایند رطوبت‌سازی را انجام می‌دهد.

در نهایت هوای گرم یا سردی که خلوص و درصد رطوبت مناسبی دارد از طریق کانال‌های توزیع هوا نصب شده درون ساختمان به اتاق‌ها و قسمت‌های مختلف هدایت می‌شود.

مطالب مرتبط:

هواساز صنعتی مناسب ترین دستگاه های تهویه برای مناطق گرم و مرطوب هواساز خانگی معرفی دستگاه های تهویه مطبوع برای بیمارستان ها هواساز چیست؟