دستگاه روف تاپ پکیج، یک دستگاه تهویه هوا است و نامگذاری آن به این علت که به طور عمده روی پشت بام نصب می شود. این دستگاه هم از قابلیت سرمایش برخوردار است و هم از قابلیت گرمایش و در بین تمام دستگاه های تهویه هوا، بهترین کارکرد را از نظر میزان مصرف انرژی دارد.
دستگاه روف تاپ پکیج در حقیقت از یک سیستم چیلر تراکمی هوا خنک و یک هوا ساز ایجاد می شود. این دستگاه دو جز جدا را شامل می شود و در آن، بخش کندانسینگ از بخش هواساز مستقل عمل می کند. غیر از این، این دستگاه کار فیلتراسیون و تنظیم رطوبت هوا را نیز انجام می دهد.
در حالت سرمایش به واسطه چیلر، هوای خنک به کویل حاوی مبرد ارسال می شود و با کار کردن فن، هوای ایجاد شده در اطراف کویل حاوی هوای سرد چرخیده و به این ترتیب سرد می شود.
در حالت گرمایش، به واسطه موتور خانه، آب گرم به کویل ارسال می شود و باز هم با استفاده از جریان هوای فن، هوا در اطراف کویل جریان پیدا کرده و این بار گرم می شود.البته امکان گرم سازی بواسطه روش های دیگر نیز فراهم است که در ادامه به آن اشاره خواهیم داشت.
به طور کلی این دستگاه بیشتر به صورت کانال دار (تهویه مرکزی) و برای محیط های با مساحت بالای بدون فضاهای منفک زیاد (اتاق های پرشمار) استفاده می شود.
سالن ها و سوله های ورزشی، صنعتی و کارخانه ای: به طور کلی مکان های یکپارچه با تعداد مکان های منفک پائین، در استفاده از از این نوع دستگاه به صورت مرکزی نتیجه مثبتی می گیرند.
سالن های همایش، سینماها: این مکان ها هم به خوبی در استفاده از روف تاپ پکیج، بازخورد مناسبی داشته اند.
تالارهای عروسی، کتابخانه ها، موزه ها
این دستگاه به خاطر شاکله و اجزای مکانیکی ساده، میزان مصرف انرژی نسبتا پایینی دارد. به همین علت هم برای استفاده در ساختمان های چند واحده و هم برای ساختمان های بزرگ اداری گزینه ای مناسب می باشد.
دستگاه روف تاپ پکیج، به طور کلی یک دستگاه با اجزای ساده است و همین امر در قیمت تمام شده آن نیز تاثیر گذار است. در مقایسه با دیگر دستگاه های تهویه، این دستگاه قیمت تمام شده پایین تری دارد.
دستگاه روف تاپ پکیج میزان خنک سازی محدودی دارد و بهتر است که حتما برای فضاهای یکپارچه استفاده شود، یعنی فضایی که دارای محدوده های منفک پرشمار (مثلا اتاق یا دفتر های پرشمار) نباشد. البته برای فضا های منفک کم تعداد قطعا روف تاپ پکیج کاربرد دارد.
چون دستگاه روف تاپ پکیج بیشتر به صورت کنترل مرکزی استفاده می شود امکان تنظیم دما مورد نظر به صورت جداگانه برای بخش های مختلف ساختمان در آن وجود ندارد
به طور ساده، کار روف تاپ پکیج، انتقال سرد کننده (مبرد) ایجاد شده در کندانسور به کویل سرمایش در اوپراتور (در هواساز) است. نکته مهم این است که قسمت کندانسینگ (سرد ساز) و قسمت هوا ساز کاملا منفک هم هستند. در ادامه اجزای روف تاپ پکیج و وظیفه هر کدام از این قسمت ها تشریح می شود:
۱٫کمپرسور: عمده کمپرسور های مورد استفاده در روف تاپ پکیج ها، از نوع پیستونی هستند. شروع فرآیند با متراکم شدن گاز مبرد در کمپرسور و انتقال آن به کندانسور کلید می خورد.
۲٫کندانسور: به طور کلی، در روف تاپ پکیج ها، فقط از کندانسور هوایی استفاده می شود، یعنی برای خنک سازی به ندرت از آب استفاده نمی شود. گاز مبردی که از کمپرسور ارسال شده بود در کندانسور و با بهره از هوای محیط، خنک و به مایع تبدیل می شود.
۳٫شیر انبساط: درست شبیه چیلر، در روف تاپ پکیج هم، شیر انبساط، کاهش دمای مبرد را بر عهده دارد.
۴٫اوپراتور هوایی: درواقع شبیه کویل آب سرد است اما به جای آب سرد، جریان سرد یا همان مبرد وارد آن می شود.
چهار بخش بالا مهم ترین اجزای این دستگاه هستند. اما غیر از این روف تاپ پکیج بنا به نوع استفاده یا خواست کاربر می تواند اجزای الحاقی زیر را هم شامل شود.
یکی از امکانات عالی روف تاپ پکیج ها برخورداری از فیلتر می باشد. فیلترها متنوع و متفاوت می باشند اما به طور کلی چون این دستگاه از نظر حجم دستگاه بزرگی است از یک یا دو فیلتر بیشتر استفاده نمی شود و امکان استفاده از فیلترهای پرشمار در آن وجود ندارد.
برای اینکه امکان استفاده از روف تاپ پکیج برای گرمایش هم فراهم شود باید کویل گرمایشی در قسمت هواساز آن تعبیه شود. این کویل ها برای تولید گرما یا از گاز استفاده می کنند یا بواسطه هیترهای برقی و با عبور جریان برق از المنت های موجود در آن، گرم می شوند. متداول ترین نوع کویل های گرمایشی، کویل های آب گرم هستند.
نتیجه گیری
اگر بخواهیم خیلی ساده نوع کاربری و مناسبت فضائی روف تاپ پکیج را تعریف کنیم باید بگوئیم که این دستگاه برای مکان های با اندازه متوسط یا بزرگ بدون بخش های منفک پرشمار بهترین بازدهی را دارد. در واقع اگر مکان موردنظر شما ساختمانی با تعداد اتاق های پرشمار یا فضاهای منفک بالاست بهتر است به سراغ دیگر دستگاه های تهویه بروید.
با این حال، فضای با اندازه متوسط یا کوچک با اتاق های پرشمار هم می توانند به این دستگاه به عنوان یک گزینه فکر کنند اما بهترین بازدهی این دستگاه در ساختمان های بزرگ با فضاهای یکپارچه دیده شده است. قیمت مناسب و مصرف انرژی پائین دستگاه روف تاپ پکیج، آن را به گزینه ای مناسب برای استفاده در ساختمان های مذکور تبدیل کرده است.