برای واحدهای مسکونی، تجاری و اداری که مساحت کوچکی دارند، استفاده از چیلرهای بزرگ ممکن است بهصرفه نباشد. در چنین ساختمانهایی یک دستگاه مینی چیلر میتواند انتخابی ایدهآل باشد. به غیر از اینکه مینی چیلرها از ابعاد کوچکتری بهره میبرند، هر دو نوع در سایر موارد از جمله نحوه عملکرد کاملا مشابه هستند.
اساس کار در یک مینی چیلر نیز درست مانند یک چیلر معمولی، خنک شدن آب در محفظه اواپراتور و هدایت آن به سمت فن کویلها است تا بدین وسیله سرمایش مورد نیاز برای واحدهای یک ساختمان مسکونی، اداری، ورزشی و حتی صنعتی تامین شود.
یکی از مزایای مینی چیلرها این است که نیازی به فضای موتورخانه ندارند و برای کارکرد مناسب فقط به یک لوله ورودی آب گرم و یک لوله خروجی آب سرد نیاز است. این نوع از چیلرها نیازی به برج خنککننده ندارند و خنکسازی با استفاده از هوا انجام میشود.
مینی چیلرها امروزه تا ظرفیت ۱۰ تن تبرید نیز ساخته شدهاند و برای ساختمانهایی که قصد داریم به یک سیستم سرمایش یا گرمایش مستقل دسترسی داشته باشیم انتخاب مناسبی محسوب میشوند. این نوع از چیلرها نیز مانند چیلرهای اصلی در دو بخش جذبی و تراکمی قابل تقسیم هستند. اغلبِ مینی چیلرها البته از نوع تراکمی هستند و با انرژی الکتریکی کار میکنند.
یک دستگاه مینی چیلر از اجزای مختلفی برخوردار است که گاهی اوقات تعداد آنها حتی نسبت به چیلرهای مرکزی و بزرگ نیز بیشتر است. در برخی از مینی چیلرها پمپِ گردش آب سرد و منبع انبساط نیز به صورت داخلی در خودِ دستگاه نصب شدهاند. اما هر مینی چیلری دارای حداقل چهار جزء اصلی است که به آنها اشاره میکنیم.
این بخش در واقع مهمترین بخش هر چیلری محسوب میشود که نقش افزایش دهنده فشار و دمای مبرد را ایفا میکند. یک مینی چیلر معمولا از یک یا دو کمپرسور اسکرال (Scroll) بهره میبرد. در برخی مدلها میتوان کمپرسورهای چرخشی یا پیستونی را نیز مشاهده کرد که اسکرال رایجترین نوع محسوب میشود و به سه صورت معمولی، اینورتردار و دیجیتال تولید میشود.
در کندانسور، مبرد گرمای خود را از دست میدهد و به حالت مایع تبدیل میشود. کندانسورها در دو نوع هوا خنک (در مجاورت هوا) و آب خنک (در مجاورت آب) تولید میشوند و معمولا در بسیاری از مینی چیلرها از نوع هوا خنک استفاده میشود.
در هر سیکل تبریدی یک قطعه یا تجهیزات انبساط باید وجود داشته باشد. این تجهیزات که معمولا با نام شیر انبساط نیز شناخته میشوند در سه نوع لولههای مویین، شیر انبساط ترموستاتیکی و شیر انبساط الکترونیکی تولید میشوند. این تجهیزات با هدفِ کاهش فشار مبرد و کنترل حجم مبرد عبوری به سمت اواپراتور در یک مینی چیلر بهکار میروند.
محفظه اواپراتور تقریبا مرحله نهایی هر سیکل تبریدی محسول میشود که معمولا در مینی چیلرها به علت محدودیت در ابعاد، به صورت صفحهای طراحی میشوند. وظیفه اواپراتور تبخیر کردن است و در واقع مایع سیال (مبرد) با عبور از این قسمت به حالت گاز درمیآید و برای تکرار سیکل تبرید به سمت کمپرسور هدایت میشود.
همانند یک چیلر تراکمی، در یک مینی چیلر نیز آب از طریق یک سیکل تبرید، خنک شده و برای سرمایش هوا در فن کویلها و لولههای مسی هواساز جریان مییابد. ماده مبرد ابتدا درون کمپرسور فشرده شده و با بالا رفتن دما و فشارِ آن، به سمت کندانسور هدایت میشود. بسته به نوع کندانسور (هوا خنک یا آب خنک) این ماده از حالت گاز به حالت مایع بازمیگردد.
مبرد سپس به شیر انبساط و لولههای مویین وارد شده و افت فشار ناگهانی را تجربه میکند. در مرحله بعد، مبرد به محفظه اواپراتور وارد میشود. در این محفظه آب و مبرد در نزدیکی هم قرار میگیرند و از آنجایی که مبرد گرمای آب را به خود جذب میکند مجددا به دمای تبخیر رسیده و به حالت گاز درمیآید. این گاز برای تکرار سیکل به سمت کمپرسور باز میگردد.
اکنون آبی که در مجاورت مبرد بوده دمای خود را تا حد زیادی از دست داده و خنک شده است. این آب توسط لولههای مخصوص به سمت فن کویل نصب شده در واحدهای ساختمان هدایت میشود تا با عبور باد از روی لولههایی با دمای پایین، ساکنین هوایی خنک و مطبوع را تجربه کنند.
در فصل زمستان که از مینی چیلر برای گرمایش هوا استفاده میشود، محصول خروجی از سیکل تبرید تراکمی، آبِ گرم است که با انتقال به فن کویلها و هواساز باعث گرمایش واحد میشود.
اگرچه عملکرد کلی یک مینی چیلر با چیلرهای اصلی و بزرگ مشابه است اما این نوع چیلرهای کوچک مزایا و معایب خاصی نیز دارند که استفاده از آنها در یک مکان را توجیهپذیر یا غیرقابل توجیه میکنند.
طراحی جمعوجور این نوع چیلرها انعطافپذیری بالایی را برای نصب و بهکارگیری ارائه میدهد. امکان نصب در هر جای ساختمان و حتی فضاهای بیرونی نیز وجود دارد.
همانطور که اشاره شد اکثر مینی چیلرها هوا خنک هستند و به همین دلیل به برج خنک کننده یا پمپ آب کندانسور نیازی ندارند. بدین ترتیب مصرف انرژی برق و آب در آنها به مراتب کمتر است.
در مینی چیلرها معمولا از کمپرسورهای اسکرال استفاده میشود که سر و صدا و لرزش کمی تولید میکنند و معمولا اتلاف انرژی در آنها نیز کمتر است.
اگرچه قیمت یک مینی چیلر به نوع و برند سازنده آن بستگی دارد اما مجموعِ قیمت تمام شده یک مینی چیلر هوا خنک و هزینههای نصب و نگهداری آن نسبت به یک چیلر معمولی به مراتب پایینتر است.
علیرغم مزایایی که یک مینی چیلر ممکن است ارائه دهد اما معایبی هم دارد که باعث میشود استفاده از آن در هر شرایطی انتخاب مناسبی نباشد.
اگرچه مینی چیلرها قابلیت نصب در فضای باز را دارند اما در این صورت با مشکلات و چالشهای مختلفی نیز روبهرو خواهید شد. این دستگاهها در برابر شرایط محیطی مانند وزش باد شدید یا باران و برف آسیبپذیر هستند.
با توجه به ابعاد کوچک و سادگی بیشتر این نوع از چیلرها، از فناوری سادهتری برای ساخت آنها استفاده میشود و به خصوص اگر در شرایط محیطی چالشبرانگیز استفاده شوند، معمولا عمر کوتاهتری را ارائه میدهند.
مسلما مینی چیلرها برای واحدهای کوچک ظرفیت سرمایش یا گرمایش مناسبی را ارائه میدهند اما برای استفاده از در کارخانهها، مجتمعهای مسکونی یا تجاری بزرگ و یا مراکز صنعتی انتخابهای خوبی به حساب نمیآیند.