موتورخانه یکی از اجزا اصلی ساختمان های بزرگ برای تامین سرمایش و گرمایش است که تقریبا شبیه قلب یک موجود زنده است. تجهیزات موتورخانه در ساختمان ها تقریبا در پایین ترین قسمت ساختمان قرار دارد. به این علت که دارای سر و صدای بسیار زیادی است پس آن را در قسمتی پایین تر از ساختمان و یا در برخی دیگر بیرون از ساختمان قرار می دهند.
موتور خانه دارای اجزای زیادی است که اصلی ترین آن ها دیگ بخار می باشد. دیگر اجزای و موتورخانه مانند: مشعل، پمپ، منبع انبساط، منبع کویل دار یا دوجداره، مخزن ذخیره سوخت، سختی گیر، کلکتور و…. است. در سیستم مرکزی گرمای تولید شده توسط مشعل به آب درونی دیگ منتقل می شود و آب گرم به وسیله لوله ها به قطعاتی همچون فن کویل، رادیاتور و … انتقال پیدا می کند.
مطالعه بیشتر: اجزای تشکیل دهنده ایرواشر
آب داغ به وسیله هدایت تابشی و جریان همرفتی به محیط منتقل می شود و دوباره برای جذب گرما به دیگ برگشت می خورد.
این سیستم دارای اجزای زیادی است که برخی از آن ها مانند:
دیگ آب گرم دارای دو جنس فولادی و چدنی است که دیگ های چدنی به علت مقاومت کمی که در برابر فشار در جاهای استفاده می شوند که نیاز زیادی به سیستم قدرتمندی نمی باشد. قیمت این دیگ ها نسبت به دیگ های فولادی کمی پایین تر می باشد.
این دیگ ها دارای ۳ مقاومت کاری هستند مانند: آب گرم، آب داغ، دیگ بخار. دیگ های فولادی برای ساختمان های بزرگ کارایی بیشتری دارند و از مقاومت بالایی هم برخوردار هستند.
وسیله ای که در دیگ ها باعث ایجاد حرارت می شود مشعل می باشد که معمولا سوخت آن ها مانند: گاز، گازوئیل و مازوت است. که مازوت ها از پرکاربرد ترین مشعل ها به حساب می آیند. و دارای دو مشعل بدون دمنده و دمنده دار هستند. که نوع دمنده آن دارای بازدهی بیشتر است و حرارت بیشتری هم تولید می کنند. ولی نوع دیگر آن بدون دمنده است که تقریبا حرارت کمتری تولید می کنند و برای محیط های که ظرفیت کمتری دارند مناسب تر می باشد.
این مشعل ها دارای سطح کیفیت بالای هستند که برای ساختمان های اداری، تجاری و مسکونی مورد استفاده قرار بگیرند.
آب سرد و یا آب داغ در این سیستم نمی تواند به وسیله سیستم های انتقال آب ساده و معمولی به ساختمان و واحد ها منتقل شود به خصوص اگر تعداد طبقات ساختمان زیاد باشد.
که در این شرایط برای ایجاد فشار آب به سمت ترمینال های سرمایشی و گرمایشی به طبقه ها باید حتما از پمپ استفاده شود. که این پمپ ها با توجه به ظرفیت ساختمان در تعداد زیادی وجود دارند. باید ببینید که تعداد طبقات و ابعاد آن ها چقدر است بعد پمپ آن را انتخاب نماید.
لوله های که در موتور خانه ها استفاده می شود معمولاً به صورت مجزا نصب میشوند یعنی لوله های آب گرم جدا و لوله های آب سرد هم جدا نصب شوند. و این لوله ها برای جلوگیری از هدر رفت انرژی به صورت عایق بندی می باشند لوله های آب گرم از بویلر به سمت ترمینال های گرمایی انتقال پیدا می کند و لوله های آب سرد است چیلر به ترمینال های سرمای میروند به طور کلی میتوان گفت که لوله ها در این سیستم وظیفه انتقال آب گرم یا آب سرد را عهده دار هستند.
منبع آب دارای رسوب است که برای جلوگیری از ایجاد رسوب باید از سختی گیر استفاده شود. این رسوب ها به مرور زمان باعث گرفتگی لوله های خروجی و ورودی می شوند. که برای پاکسازی آن ها هزینه زیادی را باید بپردازید. وجود رسوب در آب باعث ایجاد خطر در سیستم دستگاه هم می شود که برای جلوگیری از ایجاد رسوب در تجهیزات موتورخانه باید از سختی گیر آب استفاده کنیم که این دستگاه رسوب ها را از آب می گیرد و مانع از ایجاد رسوب در لوله ها می شود.
هوا زدا یا دی اریتور یک وسیله در موتور خانه های بزرگ است که برای گرفتن کربن دی اکسید و گاز های حل شده و اکسیژن حل شده در آب از آن استفاده میکنند. این موادها که در آب حل میشوند باعث زنگ زدگی و خوردگی در تجهیزات موتورخانه ها میشوند.
مطالعه بیشتر: اجزای چیلر تراکمی
و این هوا زدا ها باعث میشود که از زنگ زدگی و خوردگی دستگاه و تجهیزات جلوگیری به عمل آید هوازدا ها دارای دو نوع آبشاری یا سینی دار و هوا زدایی اسپری شونده هستند. هوا زدا های آبشاری به شکل گنبدی شکل در بالای دیگ می باشند و نوع اسپری شونده آن به حالت استوانه ای می باشد که حمل هوا زدایی و ذخیره آن را هم انجام میدهند.
یکی دیگر از اجزا دیگر موتورخانه، سیستم کنترل هوشمند که در دستگاه های جدید و امروزی بیشتر از آن ها استفاده میکنند و تقریباً حالتی اختیاری و بسیار کاربردی دارد در این دستگاه ها معمولاً به صورت دستی و یا به وسیله افراد روشن و خاموش نمی شود بلکه به وسیله عملکرد و حسگر سیستم پردازش مرکزی وصل میشوند که بر اساس اطلاعاتی که از حسگرها به دست میآید تنظیم موتور خانه انجام می شود.
جمع بندی
در متن بالا سعی کردیم اجزا اصلی موتورخانه را به صورت خلاصه و مفید برای شما توضیح دهیم . تجهیزات موتورخانه دارای موارد زیادی است که مهم ترین آن ها را گفتیم هر کدام از این تجهیزات موتور خانه وظیفه ی را برعهده دارند که معمولا در صورتی که یکی از این اجزای سیستم دچار مشکل شود کل سیستم به هم می ریزد.